Kocayemiş, fundagiller familyasının en sevilen üyelerinden biridir. Ülkemizde dağ çileği, sultan böğürtleni ve biledin olarak da bilinmektedir. Ağaçta yetişir ve çalı şeklini aldıktan sonra olgunlaşır. Renkleri sarıdan kırmızıya doğru değişirken, canlı meyveler verir. Ağacın meyveleri kırmızı rengi aldığında, olgunlaşma sürecinin tamamlandığı söylenebilir. Peki, kocayemiş nerede yetişir?
Marmara’dan Ege’ye, Akdeniz’den Karadeniz’e kadar ülkemizin pek çok yerinde yetiştirilebilen bir bitkidir. Dikenli ve sert meyvesi, alışık olmadığımız bir izlenim yaratsa da faydalarından dolayı sık sık gündeme gelmektedir. Hem doğal koşullarda hem de sera yöntemleriyle yetiştirilmesi mümkündür. Siz de dağ çileği yetiştirmek istiyorsanız, bilmeniz gereken önemli faktörler olduğuna değinmeliyiz.
Öncelikle fidan seçimlerini doğru yapmalı, sağlıklı bitki kökleri almaya özen göstermelisiniz. Aksi takdirde hastalıklı fidanlar, olgunlaşmadan solup gidecektir. Elbette toprak özellikleri, iklim koşulları ve bitkinin yetişeceği lokasyon da çok önemli. İçeriğimizde, kocayemiş yetiştirmek isteyenler için tüm detayları anlattık.
Kocayemiş Nasıl Dikilir?
Bursa’nın ormanlarında toplanmaya başlayan kocayemiş, bugün ülkemizin birçok bölgesinde dikilebilir. Akdeniz ve Marmara bölgeleri dikim için en iyi seçimler olsa da uygun koşulları sağladığınız takdirde farklı bölgelerde de yetiştirebilirsiniz.
Doğru adımlar atıldığı takdirde bu meyveyi dikmek ve yetiştirmek oldukça kolay. Gelin, adım adım dikim aşamalarına birlikte bakalım:
- Tohumlar, ekimden önce 5 ile 15 gün aralığında, 4 veya 6 °C’de suda bekletilmelidir.
- Hazır hale gelmeleri ardından fidan çukurları açmalı ve fidanın yerini hazırlamalısınız.
- 7 sıralı ekim yöntemi kullanılarak metrekare başına 0,5–1 g tohum ekmeniz, en makul yoldur.
- Tohum ekiminden sonra gerekli gübreleme ve sulama işlemleri düzenli olarak yapılmalıdır.
- Fidanın aşırı güneşe maruz kalmaması için gölge bir alan tercih edilmesi gerekir.
Kocayemiş sadece bahçede değil, evde de yetiştirilebilir. Eğer evde yetiştirmek istiyorsanız, fideleri saksıda bekletmelisiniz. Saksıda yetişen bitkiler, ortalama 120 cm kadar büyüyebilir.
Dikim zamanı ise genellikle marttan eylüle kadar olan zaman dilimleridir. Yetişmeye başladığı süreçte çimlenme oranının yüksek olduğunu fark edeceksiniz. Sağlıklı bir şekilde büyümesi içinse düzenli sulama ve bakım son derece önemlidir. Sıklıkla toprağını kontrol edin ve zararlılara karşı önlemler alın. Bitki hastalıkları ve yetiştirme süreci konusunda detaylı bilgiler edinmeniz de önemli.
Fidanlar, genellikle ekimden iki ila üç yıl sonra meyve vermeye başlar. Bu bitki hemen hemen her yükseklikte yetiştirilebilir. Tüp aşılı fidelerin dikimi için yılın herhangi bir ayı uygundur. Doğal olarak yetiştiği ormanlık alanların yanı sıra arka bahçelerde de rahatlıkla yetiştirilen bir meyve ağacıdır.
Kocayemiş Nerede Yetişir?
“Kocayemiş nerede yetişir?” sorusu meyvenin sevenleri tarafından sıklıkla sorulmaktadır. Arbutus Unedo olarak bilinen bu meyve, Asya ve İngiltere de dahil olmak üzere çeşitli yerlerde yetiştirilebilen bir bitkidir. Ülkemizde daha çok Trakya, Ege, Akdeniz ve Karadeniz bölgelerinde bulunur. Bu bitki, Ericaceae familyasına ait Arbutus cinsinde yer alan ve yaprak dökmeyen bir çalıdır. Akdeniz kıyısındaki ülkelerde de rahatlıkla yetişebilir özelliğe sahiptir.
Kocayemiş fidanları, -12 derece sıcaklıklara kolaylıkla dayanabilir. Bu da meyvenin bazı soğuk iklimlerde de yetişebilmesini sağlar. Güçlü bir kuraklık direncine sahip olduğu için, özel bir gübreleme yapmanıza veya dayanıklı toprak koşulları seçmenize de gerek yoktur.
10 metre yüksekliğe ulaşabilen, yaprak dökmeyen dağ çileği; Marmara, Akdeniz, Ege ve Karadeniz’i çevreleyen ılıman bölgelerde bulunur. Aralık ayına kadar salkım şeklinde beyaz çiçekler açar. Ekim ayında ise çiçek açmaya başlarlar. Kocayemiş, fındık büyüklüğüne ulaştıktan sonra kıpkırmızı olur ve toplanmaya hazır hale gelir.
Kocayemiş Hangi Mevsimde Yetişir?
Kocayemiş, genellikle yaz aylarında olgunlaşmaya başlar. Mayıs ve haziran aylarında çiçek açar, sonbahar yaklaştıkça meyveleri olgunlaşır. Kış ve sonbahar mevsimleri geldiğinde ise bitkinin meyveleri hasat edilir ve yenebilir.
Dağ çileği, sağlıklı büyümesi ve bol meyve üretmesi için ılıman ve sıcak iklimlere ihtiyaç duyar. Bitkiden yüksek oranda meyve almak istiyorsanız, uygun mevsimde dikimini gerçekleştirmeniz oldukça önemlidir. Yaz mevsiminin yüksek sıcaklığı ve bol güneş ışığı, gelişmesini sağlamanın yanında meyve vermesine de yardımcı olur. Aynı zamanda meyvelerinin düzgün bir şekilde gelişmesi için nemli bir ortam da gerekmektedir.
Kocayemişin yetiştiği belli başlı bölgeler vardır. Bu bölgelerin iklimleri, bitkinin ihtiyaç duyduğu sıcaklık ve nem dengesi için uygun bir ortam sağlar. Dolayısıyla bitkiyi ekmek için uygun mevsime sahip bir bölge tercih etmek oldukça önemlidir. Bu noktada Akdeniz, Marmara ve Ege bölgeleri mevsimsel koşulları itibariyle oldukça sağlıklı bir yetişme süreci sağlar.
Genellikle soğuk ve kurak havaları sevmeyen kocayemiş, fazla nemli ortama maruz kaldığında da yıpranabilir. Bitkilerde görülebilen mantar hastalığı, aşırı nemden kaynaklanır ve dikkat edilmediği takdirde ölmesine neden olur. Ayrıca çeşitli zararlılara karşı da önlem alınmalıdır.
Kocayemiş Ne Zaman Toplanır?
Yaz aylarında yetişmeye başlayan meyvenin hasadı için sonbahar ve kış mevsimleri uygun zamanlardır. Bitki, yazın çiçek açıp sonbaharda olgunluğa eriştiğinde, bu meyveler oluşumunu tamamlar. Meyveler tam olgunluğa eriştiğinde ise kocayemiş hasada hazır demektir ve toplanabilir.
Hasat zamanı yaklaştıkça meyvelerin renkleri koyulaşmaya ve tatları lezzetli bir hale gelip olgunlaşmaya başlar. Olgunlaştığında genellikle kırmızımsı renkte olan kocayemiş meyveleri toplanabilir. Bazı durumlarda bu meyvenin dışı henüz tamamen kırmızı olmasa da içleri olgunlaşmaya başladıysa hasat edilebilir hale gelmiş demektir.
Kocayemiş meyve hasadının dikkatli bir şekilde yapılması gerekir. Bu meyveyi toplamak için ağacı sallayabilirsiniz. Olgun meyveleri sallamak, kolayca düşmelerine neden olur. Meyveler toplanmadan önce nazikçe tutulmalı ve zarar vermeden yavaşça çekilmelidir. Meyveye zarar vermeden toplamak için dikkatli olunmalıdır ve meyvenin lezzetli bir tada sahip olması için zamanında toplanması gerekir.