Ayva fidanı, çeşitli aşılama yöntemleri kullanarak bahçenizde ve tarlanızda kolaylıkla yetiştirebileceğiniz bir bitkidir. Fidan seçimi, fidanı dikmek için doğru konumlandırma ve uygun bakım rutinleri ile sağlıklı meyveler elde edebilmeniz mümkün. Bunun için “Ayva fidanı nasıl dikilir?” ve “Ayva fidanı nasıl yetiştirilir?” gibi temel konuları öğrenmeniz yeterli olacaktır.
Ayva Fidanı Nasıl Seçilir?
Ayva meyvesinin, pek çok çeşidi bulunur. Dolayısıyla fidan seçimi öncelikli olarak meyve çeşidine göre yapılmalıdır. Ekmek ayvası, eşme, midilli, pamuk ayvası, Ege ve Amerikan ayvası, bun türlerin başında gelir. Ülkemizde en çok yetiştirilen ayva çeşidi ise Ege ve Limon ayvasıdır. Düşük ve yüksek rakımlarda, bu fidanları rahatlıkla yetiştirmek mümkündür.
Fidanlar genellikle sorunsuz yetişir. Coğrafi koşullar elverişli olduğu ölçüde, ayva fidanı yetiştirirken sorun yaşamazsınız. Bahçenizde rahatlıkla yetiştirebilmeniz için ihtiyacınız olan fidan türüne ve fidan boyuna göre pek çok farklı çeşitten birini tercih edebilirsiniz. Çeşitlerine göre tadında ve büyüklüğünde farklılık olan ayva fidanında, 80 cm’e kadar uzanan fidanlar bulabilirsiniz.
Tüm bu özelliklerin yanında fidanı satın alırken dikkat etmeniz gereken önemli noktalar şunlardır:
- Üzerinde etiket olan fidanlar tercih edilmeli, seçilen fidan mutlaka sertifikalı olmalıdır.
- Kökleri açıkta kalmış ve kazık kökleri yaralanmış fidanlar tercih edilmemelidir.
- Seçilen fidanın saçak kökleri iyi gelişmiş olmalıdır.
- Gözleri uyanmaya başlamış olan fidanlar tercih edilmemelidir.
Yetiştirmek istediğiniz fidanı, bu noktalara dikkat ederek seçmeniz tavsiye edilir. Böylelikle dikmiş olduğunuz fidanlar, sağlıklı bir şekilde büyür ve verimli bir tarım gerçekleştirmiş olursunuz.
Ayva Fidanı Nasıl Dikilir?
Fidan dikmek, zevkli olduğu kadar zor bir iş gibi görünebilir ancak ayva fidanı dikmek göründüğünden çok daha kolaydır. İşlem için birkaç adımı doğru şekilde gerçekleştirerek fidanlarınızın dikimini tamamlayabilirsiniz:
- İlk olarak, toprağı 50 cm kazmalı ve dikeceğiniz fidanın kırık kökleri bulunuyorsa, bu kökleri budama makası ile almalısınız.
- Sonrasında fidanı toprağa dik bir şekilde yerleştirip aşı noktasının 4 parmak aşağısına kadar toprakla kapatmalısınız. Bu aşamada aşılanan bölgenin toprağın üst kısmında kalması önemli.
- Fidan çukuruna dolduracağınız toprağı solucan gübresiyle karıştırmanız, bitkinin gelişimine olumlu yönde etki edecektir.
- Kökü de kapattıktan sonra fidanınıza can suyu vererek dikim işlemini tamamlamış olursunuz.
Fidana vermeniz gereken suyu, fidan yaşının 20 ile çarpımı sonucunda bulabilirsiniz. Örnek olarak; 2 yaşında bir fidan ekiyorsanız, 40 litre su vermeniz gerekir. Suyunu verdikten sonra toprağa yerleştirdiğiniz bir çubukla fidanı birbirine bağlamalısınız. Bu işlem, olumsuz hava koşulları karşısında fidanın bükülmesini ve kırılmasını engeller. Ek olarak birden fazla fidan dikecekseniz, her bir fidanı 4 veya 5 santim arayla konumlandırmanız önerilir.
Ayva Fidanı Hastalık ve Zararları
Çeşitli sebeplerden dolayı, fidanlarınızda hastalık meydana gelebilir. Bunlar, karşılaşılması normal olan tarımsal sorunlardır. Ayva fidanı yetiştirecek olan kişileri bilgilendirmek adına, bitkinin hastalık ve zararlarını şu şekilde sıralayabiliriz:
Ayva Ağaçlarında Mumya (Monilya) Hastalığı:
Bitkinin yapraklarında veya sürgün, çiçek ve genç meyvelerinde belirtilerini gösterir. İlkbahar aylarında, yaprağa ışık tutulduğu zaman görülebilen açık kahverengi lekeler zamanla koyulaşır ve hastalanan yapraklarda badem kokusu oluşur.
Hastalığa yakalanan çiçekler başta sağlıklı görünse de daha sonrasında kahverengileşerek dökülmeye başlarlar. Ağacın ve meyvelerin gelişmesini önleyerek verimin düşmesine sebep olur.
Bu hastalığı bitkiden atmak için hasat zamanında meyveler toplanmalı ve yıkanmalıdır. Budama yapılacağı zaman ise gözden kaçan mumya meyveler toplanarak yıkanmalı ve kuruyan sürgünler budanmalıdır. İlaçlama yöntemi de etkili bir tedavidir.
Kök Kuru:
Hastalık, bitkiye köklerdeki yaralardan girer ve kök kısımlarında tümör oluşturur. Bu yaralanmalar; böcekler, nematodlar, don zarı veya mekanik işlemler sebebiyle oluşabilir. Bakteri uzun süre canlılığını sürdürür ve toprakla birlikte yayılmaya devam eder. Urlar (tümörler) büyüdükçe bitkinin yüzeyi kurur, kahverengileşir ve pürüzlü bir görünüm oluşur.
Bu hastalığın bitkiye bulaşmaması için ağır ve nemli araziye bahçe kurulmamalı, fidanlığı ve meyve bahçesini oluştururken toprağın bu bakteriye yatkın olup olmadığını öğrenmelisiniz. Etkili bir tedavi için düzenli ilaçlama yöntemini kullanabilirsiniz.
Ayva Fidanı Ne Zaman Dikilir?
Ülkemizde tarımı yapılan pek çok meyvenin, genellikle bir yetişme mevsimi bulunur. Ayva da kış meyvelerinden biridir. Bu durumda, “Ayva fidanı ne zaman dikilir?” sorusu sorulduğunda genellikle aralık ayı cevabı verilir. Bölgelere ve rakıma göre bu süre, nisan ayına kadar uzayabilir.
Ayva Fidanı Nasıl Yetiştirilir?
Ayva fidanı, ılıman iklimi ve denize yakın konumları sever. Bu alanlarda ayva yetiştiriciliği yapmak çok daha kolaydır. Yüksek derecede rüzgâr, yağış ve çok soğuk iklim bu fidanın sevdiği havalardan değildir. Bitkinin en güzel şekilde yetişebilmesi için daha ılık ve sakin bir iklime ihtiyaç vardır.
Zengin, süzek, sıcak, kumlu ve killi topraklar, ayvanın sevdiği toprak çeşitlerindendir. Toprak nemine tolerans gösteren cinsleri bulunmakla beraber bu durum her fidan türü için geçerli değildir. Kökleri yüzeysel gelişen bir bitki olduğundan dolayı çok derin topraklara ihtiyacı yoktur.
Soğuk ve nemli topraktan yetişen bitkilerin meyvesi daha odunsu ve kalitesiz olurken hafif topraklarda yetişen bitkilerin meyvesi de düşük verimli olur. Bu sebeple ayva yetiştiriciliği en iyi patates ve mısır yetişebilen topraklarda yapılır.
Yaşlı ve aşılı fidanlar, ayva yetiştirmek için iyi bir tercihtir. Kolay yetişebilen bir yapısı olan yaşlı ve aşılı fidanlarınızı, dikim mesafesini 4×4 veya 5×5 şeklinde ayarlayarak rahatlıkla dikebilirsiniz. Ayva fidanı, verimlidir. Tek bir ayva çeşidiyle, ufak bir bahçe oluşturabilirsiniz ancak büyük ve sağlıklı bir bahçe oluşturmak istiyorsanız, birden çok çeşidi bir arada kullanmanız tavsiye edilir.